یکی از مورچه ها گفت : « ای مورچه ها به خانه هایتان بروید .......»
قرآن چند نمونه از گفتگوی حیوانات را بیان می کند، هدهد با حضرت سلیمان سخن می گوید و مورچگان با یکدیگر. با همه ی پژوهشی که بشر امروز در رابطه با زندگی حیوانات داشته است، هنوز نتوانسته است از این راز و رمز اطلاعات وسیعی داشته باشد. اما امید می رود که به زودی بشر بتواند به این راز خلقت پی ببرد و شاید بتواند آنان را چون کارگران در خدمت بگیرد.
یکی از مسائلی که در علم کلام مورد بحث واقع شد مسئله ی عدل الهی بود که آیا خداوند عادل است یا نه؟
این مسئله ئخیلی اهمیت پیدا کرد وشاخه ها ومتفرعات زیاد پیداکرد.این مسئله از مسئله حادث بودن وقدیم بودن کلام الهی هم با آنکه آن مسئله فتنه ها به پا کردوخون هاد برایش ریخته شد بیشتر اهمیت پیدا کرد.بطوری که بواسطه ی نفی واثبات در این مسئله- عدل- متکلمین دو نحله شدند:
که ما در این تحقیق برآنیم که در این موضوع – عدل الهی- سیری بکنیم وببینیم که خداوند سبحان عادل است یا نه؟
تا مفهوم اصلی ودقیق عدل روشن نشود هر کوششی بیهوده است واز اشتباهات مصون نخواهیم ماند تعاریفی برای عدل کرده اند که ما دراین جا به برخی از این ها اشاره می کنیم.
1) موزون بودن:عدل به معنی تناسب وتوازن،از شئون حکیم بودن وعلیم بودن خداوند است.خداوندعلیم وحکیم به مقتضای علم شامل وحکمت عام خود می داند که برای ساختمان هرچیزی؛از هرچیزی چه اندازه لازم وضروری است .همان اندازه درآن قرار می دهد.
2) تساوی ونفی هرگونه تبعیض است:گاهی که می گویند فلانی عادل است؛ منظور این است که هیچ گونه تفاوتی میان افراد قائل نمی شود. بنابراین عدل یعنی مساوات.
اگر مقصود این باشد که عدالت ایجاب می کند که هیچ گونه استحقاقی رعایت نگردد وباهمه چیز وهمه کس با یک چشم نظرشود،این عدالت عین ظلم است.
واگر مقصود این باشد که عدالت یعنی رعایت تساوی در زمینه استحقاق های متساوی از لوازم عدل است،و ولی در این صورت بازگشت این معنی به معنی سومی است که ذکر خواهد شد.
3) رعایت حقوق افراد وعطاء کردن به هرذی حقی،حق او را،.
معنی حقیقی عدالت اجتماعی بشری،یعنی عدالتی که در قانون بشری؛ بایدرعایت شود وافراد بشر باید آن را محترم بشمارند؛همین معنی است این عدالت متکی بر دو چیز است:
یکدیگر،نوعی حقوق ا.ل.یت پیدا کنند.مثلاً کسی با کار خود محصولی تولید می کند طبعاً نوعی اولویت نسبت به آن محصول پیدا می کند ومنشأ این اولوین،کار وفعالیت اوست.
در کارهای خود الزاماًنوعی اندیشه ها که آن هارا اندیشه اعتباری می
نامیم استخدام می کند.
4) رعایت استحقاق ها در افاضه وجود وامتناع نکردن از افاضه رحمت به آن چه امکان وجود یا کمال وجود دارد. موجودات در نظام هستی از نظر قابلیت ها وامکان فیض گیری از مبدأ هستی با یک دیگر متفاوتند؛ هرموجودی در هر رتبه ای هست از نظر قابلیت استفاضه،استحقاقی خاص به خود دارد.
ذات مقدس حق که کمال مطلق وخیر مطلق وفیّاض علی الاطلاق است،به هر موجودی آن چه را که برای او ممکن است از وجود کمال وجود،اعطاء میکند وامساک نمی نماید.عدل الهی در نظام تکوین، طبق این نظریه،یعنی هر موجودی،هر درجه از وچود وکمال وجود که استحقاق وامکان آن را دارد دریافت می کند. با به عبارتی دیگر عدل در دستگاه خداوند متعال یعنی عطاء کردن به هر موجودی آن چه که سزاوار آن است.وظلم مانع عطاءکردن به هر موجودی نسبت به آن چه مستحق آن بوده است.
مفهوم ومعنی عدالت یعنی اینکه استحقاقهای طبیعی وواقعی در نظر گرفته شود وبه هرکس مطابق آنچه به حسب کار واستعداد ولیاقت دارد داده شود.
از نظر حکمای الهی، صفت عدل آن چنان که لایق ذات پروردگار است وبه عنوان یک صفت کمال برای ذات احدّیت اثبات می شود به این معنی است و صفت ظلم که نقص است و از او سلب می گردد، نیز به همین معنی است که اشاره شد.
حکماء معتقدند که هیچ موجودی بر «خداوند متعال» حقی پیدا نمی کند، که دادن آن حق (انجام وظیفه و(اداء دین) شمرده شود. وخداوند از آن جهت عادل شمرده شود که به دقت تمات وظایف خود را در برابر دیگران انجام می دهد. عدل خداوند متعال عین فضل وعین وجود اوست؛ یعنی عدل خداوند عبارت است از این که خداوند متعال فضلش را از هیچ موجودی در هر حدی که امکان تفضل برای آن موجود باشد ، دریغ نمی دارد.
این است معنی سخن مولایمان امیر المؤمنین (علیه السلام) که می فرمایند: حق یک طرفی نیست، هرکسی که بر عهده دیگری حق پیدا می کند دیگری هم بر عهده ی او حقی پیدا می کند. وموجودات در برابر او وظیفه ومسؤلیت پیدا می کنند، اما هیچ موجودی بر خداوند سبحان حق پیدا نمی کند.(1)(اشهد انّه عدلٌ عدلَ)(2)یعنی که شهادت می دهم که خداوند عدل است ودادگر ودادرس وجداکننده حق وباطل.
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ای کسانی که ایمان آورده اید، از مخالفت خدا بپرهیزید و هر انسانی باید بنگرد که چه چیزی را برای فردایش فرستاده، قانون خدا را رعایت کنید که او را بر کارهای شما آگاه است.
دو تقوی مطرح است: 1ـ تقوای عملی یعنی « انجام واجب ها و دوری از حرام ها» 2ـ تقوای محاسبه یعنی: « توجه دوباره به کارهای انجام شده »
+ هر چیزی الفبایی دارد...
خداوند را در برابر نعمت هایش شکرگذارم وبرای انجام حقوق الهی از او یاری می طلبم،پروردگاری که سپاهش نیرومند،ومقام او بزرگ است.وگواهی می دهم که محمدصل الله علیه وآله بنده وپیامبر اوست،انسانها را به اطاعت خدا دعوت فرمود،وبا دشمنان خدا در راه دین او پیکار ومغلوبشان کرد.
هرگز همدستانی دشمنانی که او را دروغگو خواندند،او را از دعوت حق بازنداشت،وتلاش آنان برای خاموش کردن نور رسالت به نتیجه ای نرسید.
یَا أَیُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّکَ بِرَبِّکَ الْکَرِیمِ الَّذِی خَلَقَکَ فَسَوَّاکَ فَعَدَلَکَ
ای انسان چه چیز تو را نسبت به پروردگار بزرگوارت معذور ساخت؟! او تو را آفرید، بین اعضایت تعادل برقرار کرد و آنها را هماهنگ ساخت و.......
آیا سزاوار است آدمی نسبت به خدای مهربانی که همه ی نعمت های مادی و معنوی را بدون هیچ منت به او داده است ناسپاسی کند؟!
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ بِطَانَةً مِّن دُونِکُمْ لاَ یَأْلُونَکُمْ خَبَالًا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاء مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِی صُدُورُهُمْ أَکْبَرُ
ای کسانی که ایمان آورده اید غیر از خودتان هم راز نگیرید (رازتان را به دیگران نگویید) آنان در هلاکت شما، کوتاهی نمی کنند، رنج شما را دوست دارند دشمنی از گفتارشان پیداست و آنچه در دل دارند بیشتر است.......
دشمن آن است که خوشی و سعادت ما را نمی خواهد و در آرزوی رنج و گرفتاری است. اسرار خودمان را به بیگانه نگوییم. سلاح دشمن عبارت است از : فساد زورگویی، تزویر و راه خنثی کردن آنها، ایمان، اندیشه، و بیدارباش است.
رسول اکرم (ص) در حدیث شب معراج می فرمایند :
وقتی به آسمان هفتم صعود کردم هیچ ملکی از من گذر نکرد مگر این که گفت : ای محمد حجامت کن و امتت را به حجامت امر بفرما.
بحار ج 62 ص 300 باب 89
پیامبر اکرم در روایتی در نهج الفصاحه آمده پنج چیز را از سنتهای پیامبران الهی معرفی کرده اند که عبارتند از : حیا , حلم , حجامت ,مسواک و عطر زدن.
کافی ج 6 ص 484
امام علی (ع):
به درستی که حجامت بدن را سالم و عقل را نیرومند می گرداند.
بحار ج 62 ص 114 و ج 10 ص 89
امام رضا (ع):
رسول خدا فرمودند: اگر در چیزی شفا وجود داشته باشد پس در تیغ حجّام است یا در شربتی عسل.
وسائل ج17ص 541-
قبل و بعد از حجامت چه نکاتی را باید رعایت کرد؟
اگر می خواهید حجامتی موفق، بی درد سر و موثر داشته باشید مقاله زیر را بخوانید
الف - خوراک قبل و بعد از حجامت:
ائمهى معصومین(ع) در احادیث خود به خوراک مناسب براى قبل و بعد از حجامت اشاره فرمودهاند که در اینجا برخى از آنها را بیان مىکنیم :
1- در روایتى از عبدالملک نوفلى آمده که بر امام صادق(ع) وارد شدم. در دست ایشان انارى دیدم. فرمود:
« انارى بیاور، چرا که من از هیچ چیز به اندازهى شریک گرفتن در خوردن انار ناراحت نمىشوم. سپس حجامت نمود و امر فرمود که حجامت کنم و من نیز حجامت کردم. سپس انار دیگرى خواست...»
2- در روایت دیگرى حمیرى مىگوید: « به امام صادق(ع) نامه نوشتم و عرض کردم که من خون و صفرا دارم. زمانى که حجامت مىکنم، صفرا بر من غلبه مىکند و زمانى که حجامت را به تأخیر مىاندازم خون به من ضرر مىرساند. نظر شما در این مورد چیست؟
سپس حضرت به من نامه نوشت که حجامت کن و براى تاثیر حجامت ماهى تازه بخور. دوباره مسئله را سئوال کردم. ایشان نوشت حجامت کن و ماهى تازه با آب و نمک بخور. این کار را انجام دادم و سلامت یافتم.»
البته از متن حدیث چنین برمىآید که دستور مصرف ماهى تازه براى چنین شخصى با وضعیت خاص خود بوده است نه براى همهى مردم.
3- مرد دیگرى روایت مىکند که خدمت امام صادقعلیه السلام بودم. حضرت، حجّام خواست و فرمود :
ابزار حجامت را بشوى و انارى خواست و میل فرمود و پس از این که از حجامت فارغ شد، انار دیگرى خواست و میل کرد و فرمود این کار مُرار (صفرا) را فرو مىنشاند.
4- امام حسن عسکرى علیه السلام مىفرماید :
« بعد از حجامت انار شیرین میل کنید، چون انار خون را آرام مىکند و آن را در مسیر خود صاف مىگرداند.»
5- یک روز امام رضا علیه السلام فرمود :
« اى معتب، براى من ماهى تازه تهیه کن. می خواهم حجامت کنم. تهیه کردم. پس فرمود: اى معتب براى من سوپى درست کن. سوپ را براى ایشان درست کردم و حضرت از آن تناول فرمود.»
6- امام رضا علیه السلام در رسالهى ذهبیّه، فرمایش مفصّلى در مورد خوراک بعد از حجامت دارند که قسمتى از آن را در اینجا مىآوریم:
« پس از استحمام باید موضع فصد و حجامت را به وسیلهى پارچهى کرکى یا ابریشمى یا دستمال نخى که لطیف و نرم باشد، بپوشانید. بعد یک حبه از تِریاق اکبر (نام یک داروى قدیم) به اندازهى ماش میل کنید.
پس از حجامت و فصد، آب میوه بنوشید و اگر میوه نیست، شربت بالنگ مصرف کنید و در جایى که این امکانات وجود ندارد، بالنگ را زیر دندان بگیرید و روى آن جرعهاى آب نیمگرم بنوشید.
اما در فصل سرما باید سکنجبین عسلى استفاده شود که این شربت شما را از بیمارىهاى خطرناک لقوه، برص، بهق و جذام به ارادهى خداوند ایمن خواهد داشت.
امام رضا (ع): سفارش مىکنم که پس از حجامت یا فصد، آب انار را با مکیدن آن بنوشید. مکیدن آب انار خون را زنده و تن را با نشاط خواهد ساخت.
پس از حجامت و فصد از خوردن غذاهاى نمکدار تا مدت 3 ساعت بپرهیزید، چون اگر این پرهیز مراعات نشود، بعید نیست که انسان به بیمارى جرب دچار شود...»
ب - پرهیز از حجامت به هنگام گرسنگى :
از مجموعهى احادیث و روایات برمىآید که حجامت باید در زمان سیرى انجام شود و انجام آن به هنگام گرسنگى مضرّ است. از امام صادقعلیه السلام روایت شده که:
« حجامت بعد از غذا خوردن باعث دفع عرق شده و قوّتبخش بدن است.»
حضرت صادقعلیه السلام فرمود :
« از حجامت در حال گرسنگى بپرهیزید.»
حضرت همچنین فرمود:
« بعد از خوردن طعام، با حجامتخون جمع مىشود و بیمارى دفع مىگردد. اما اگر قبل از خوردن غذاحجامت انجام شود، خون دفع می شود، ولى بیمارى در بدن مىماند.»
ج - دعاى حجامت امام رضا علیه السلام :امام رضا علیه السلام براى حجامت دعاى خاصى ذکر فرمودهاند. این مطلب اهمیت همراهى درمان روحى و دعا درمانى با درمانهاى جسمى در طبّ اسلامى را اثبات مىکند.
« وقتى خواستى حجامت کنى، چهار زانو جلوى حجّام بنشین و بگو:
اَعوذ بِالّلهِ الکَریم فى حِجامَتى مِنَ العَین فِى الدَّم وَ مِن کُلّ سوءِ وَ الاَعلالِ وَ الاَسقام وَ الاَوجاع وَ الاَمراض وَ اَسئَلُکَ العافِیةَ وَ المُعافاة وَ الشِّفاءِ مِن کُلّ داء.» (بحار، ج 62 ص 117)
یعنى: « در حجامت خود به خداوند کریم پناه مىبرم از خونریزى و از هر ناراحتی، علت، سختى و درد و مرضی و (خداوندا) از تو عافیت و اسباب عافیت و شفاى از هر بیمارى را طلب مىکنم.»
د - پرهیز از مقاربت و هیجانهاى عصبى قبل و بعد از حجامت :
امام رضاعلیه السلام در رسالهى ذهبیّه مىفرماید :
« فصد و حجامت پس از عمل جماع خوب نیست. باید میان جماع و حجامت و فصد، حداقل دوازده ساعت فاصله باشد... پس از حجامت نباید بلافاصله به زنان نزدیک شد.
به علاوه مقرر است که انسان بعد از حجامت، از حرکت زیاد و خشم و هیجان بپرهیزد.
بهترین روز برای حجامت یکشنبه هاودوشنبه هاوپنجشنبه ها است..
نیمه دوم ماه قمری..
بهترین فصل اول بهار.اول تابستان و اول پاییز..
